Sushi là gì? Làm sao để ăn?

Sushi là gì?

Sushi (đọc là "xư-shi") là món cơm với cá sống, bạn có thể xem trên Wikipedia để biết rõ hơn. Cơm dùng trong sushi thường được trộn dấm gạo cho ngon. Thường sushi đã được trét wasabi (mù tạt cay Nhật Bản, làm từ cây wasabi) và chấm tương shoyu (tương đậu nành). Bạn cũng có thể cho wasabi vào tương shoyu để tăng độ cay.

Đĩa sushi thường gồm hai miếng

Có hai cách dùng tương shoyu: Cho trực tiếp vào đĩa sushi (ít thôi) hay đổ ra một đĩa nhỏ riêng. Bạn có thể thêm wasabi vào đĩa này cho cay hơn, mặc dù bên dưới lớp cá đã được trét sẵn wasabi rồi.

Sushi phải có nước trà / Ăn uống như thế mới là phong lưu

Ăn sushi thì có thể uống bia hoặc uống nước trà, mình thì uống nước trà cho lành. Mà thông thường, các quán sẽ không mang trà đến cho bạn mà sẽ để sẵn ly trà úp ngược (nhìn hình trên các bạn sẽ thấy ly trà mờ mờ sau mấy đĩa sushi), bạn lấy ly trà ra, ở chỗ bạn ngồi sẽ có hộp trà bột có cái muỗng nhỏ xíu, bạn chỉ lấy đúng một muỗng thôi nhé. Nếu lấy trên một muỗng thì sẽ quá nhiều không ngon mà lại còn bị chủ quán nhìn hình viên đạn nữa. Nước sôi lấy đâu ra? Chính là cái vòi ngay trước mặt bạn (thường một vòi cho 2 ghế khách), nhưng coi chừng phỏng tay! Bạn phải cầm cái ly trà và ấn cái ly đó vào nút đen ở phần thân giữa vòi, nút đó chính là khóa, ấn vào sẽ mở ra và nước từ bên trên rót vào ly. Rất hợp lý phải không? Nhưng cẩn thận phỏng tay nhé, nút đó không phải để bạn ấn tay vào, vì bạn mà ấn là vòi bên trên sẽ xả thẳng nước sôi vào tay bạn.
Nước trà ở quán sushi thì thường gọi là "agari", thay vì "ocha". Thực ra nghĩa gốc là "có khách lên", tại vì ngày xưa ở chốn thanh lâu kỹ viện thì "uống trà" thường được hiểu là "đợi khách", nên nếu khách đến quán mà lại gọi là "ocha" thì không lịch sự lắm, nên người ta nói tránh ra thành từ này.

Quán sushi băng chuyền (kaiten-zushi)

Gọi món trong quán sushi

Ở đây tôi sẽ chỉ nói về ăn sushi trong quán sushi băng chuyền (kaiten-zushi) thôi, còn các quán khác thì cũng gọi từ menu như thường. "Kaiten" có nghĩa là "xoay vòng", sẽ có băng chuyền và người làm sushi sẽ làm ngay trước mắt bạn và để đĩa lên băng chuyền này.

Ở Nhật, các quán làm đồ ăn trước mặt thực khách!

Nhưng bạn đợi mãi không thấy món bạn muốn ăn thì sao? Hay món bạn muốn ăn phải gọi thì làm thế nào? Bạn hãy nói trực tiếp với nghệ nhân sushi (sushi shokunin) trước mặt bạn theo cú pháp sau:

• Maguro wo kudasai! (Xin cho cá ngừ)
• Yaki-saamon wo kudasai! (Xin cho cá hồi nướng)
• Hotate wo nimai kudasai! (Xin cho 2 dĩa sò điệp)
• Asari suupu wo kudasai! (Xin cho súp hến)
• Wasabi wo kudasai! (Cho tôi wasabi)

Ở quán sushi thì đĩa sẽ được đếm bằng "mai" ("mai" là cách đếm cho các vật mỏng như tờ giấy, đĩa mỏng nên cũng là "mai"), gọi 2 đĩa thì "ni-mai", ba đĩa thì "san-mai".

Giá tiền các đĩa sushi

Thông thường các đĩa màu khác nhau thì có giá khác nhau, loại thường nhất khoảng 100 ~ 140 yên / đĩa, một đĩa thường gồm 2 miếng. Những loại rẻ như sushi cuộn thì có thể có 4 miếng. Ngoài ra, ngày hôm đó mà loại nào được giảm giá thì cửa hàng sẽ để thông báo giảm giá trên băng chuyền cho chạy vòng vòng. Các loại sushi giá mắc hơn thì thường được đặt vào đĩa khác màu để tránh cho thực khách bị nhầm, và cũng thường được thông báo giá trên băng truyền (để bảng báo giá chạy trước đĩa sushi chẳng hạn). Thường thì loại thường là 100 yên/đĩa, các loại khác là 200, 400, 600 yên hay hơn.

Vị trí của sushi trong ẩm thực Nhật Bản

Để cho dễ hiểu thì tôi dùng công thức sau:

Sushi đối với người Nhật = Món ốc đối với người Sài Gòn

Đây là món ăn mà tất cả mọi người đều yêu thích và thường xuyên đi ăn. Tuy nhiên, cũng như có một số người Việt Nam không ăn nước mắm, cũng có một số ít người Nhật không ăn wasabi.

Một số món sushi bạn nên thử ở Nhật

Maguro sushi = Sushi cá ngừ

Saamon sushi = Sushi cá hồi

Hotate - Sò điệp

Uni Gunkan Maki - Nhum cuộn rong biển

Tai Sushi - Cá điêu hồng

Kampachi Sushi - Cá cam

Ikura Gunkan-maki - Trứng cá hồi cuộn rong biển

Hamachi Sushi - Sushi cá cam Nhật (loại nuôi)

Suzuki Sushi - Cá chếm

Buri Sushi
Cá cam Nhật (cá rồng) thiên nhiên

Tsubu-gai Sushi - Sushi ốc xoắn

Aka-gai Sushi - Sushi sò huyết

Miru-gai Sushi = Sushi sò mirugai

>> Xem đầy đủ trên Cuộc Sống Nhật Bản

Chẹp chẹp, nhắc đến sushi là lại ứa nước miếng. Tự nhiên thấy có cảm tình với nước Nhật biết bao nhiêu!

Takahashi @ Cuộc Sống Nhật Bản (yurika.saromalang.com)