"Con người nói chung thường chết vì sự quá bình thường"

Câu này nói tiếng Nhật thế nào? Người bình thường thì là (A) 普通の人 [futsuu no hito, PHỔ THÔNG no NHÂN] hay là (B) 平凡な人 [heibonna hito, BÌNH PHÀM na NHÂN]?

Cả (A) và (B) đều có nghĩa là "người bình thường", nhưng sắc thái "tái nạm" khác nhau:

(A) 普通の人 = người bình thường ở đâu cũng thấy, người bình thường như mọi người

(B) 平凡な人 = người có năng lực bình thường, không có gì nổi trội

Do đó, 平凡 [BÌNH PHÀM] nên dịch là "có năng lực bình thường" thì đúng hơn.

普通 [PHỔ THÔNG] tức là giống như những người khác, phổ thông, có tính chất chung ở nhiều người, chứ không hẳn nói về năng lực. Nó là kiểu người ta sao thì mình vậy.

Trong câu "Con người nói chung thường chết vì sự quá bình thường" thì chúng ta nên dùng "phổ thông", bởi vì ở đây nói về việc ai cũng giống nhau, có lối sống, hành động như nhau.

"Chết" ở đây thì không phải là 死ぬ (shinu) mà là thất bại, thất ý (mất tinh thần vì mọi chuyện không được như ý), không thấy hài lòng, thất vọng, ...

Do đó, để dịch cho hay, tôi sẽ dịch ra tiếng Nhật là:

Con người nói chung thường chết vì sự quá bình thường.

= 一般の人は普通過ぎることで失意になりがちだ。

Tôi cũng "chuyết" thêm vài câu cho nó màu mè:

Cuối cùng trở nên trống rỗng, chỉ còn lại cái tên. Đó là sự bình thường chết người.

ついに、空っぽになり、名前しか残らない。それは致命的な普通だ。

Chú thích cách đọc của Takahashi - nô lệ tiếng Nhật:

一般(いっぱん)の人(ひと)は普通(ふつう)過(す)ぎることで失意(しつい)になりがちだ。ついに、空(から)っぽになり、名前(なまえ)しか残(のこ)らない。それは致命的(ちめいてき)な普通(ふつう)だ。

無理 [muri, VÔ LÝ] trong tiếng Nhật không chỉ là "vô lý" trong tiếng Việt, vậy dịch là gì?

Chào các bạn!

Trong tiếng Nhật rất hay sử dụng từ 無理 [muri, VÔ LÝ] nhưng không chỉ có nghĩa "vô lý" như trong tiếng Việt, vậy dịch 無理 như thế nào?

Cách dịch 無理 [muri, VÔ LÝ]: quá khả năng, quá sức, không thể làm được, bất khả năng, phi lý, vô lý v.v.

Người sống ở bên Nhật cũng thường không dịch từ này mà hay nói là "mư-ri" ví dụ "Việc đó hơi mư-ri", 
"Đọc hết từng này tài liệu trong 30 phút thì thật là mư-ri", "Mới học tiếng Nhật 1 năm mà muốn đậu N1 thì mư-ri".

Vì sao 無理 mư-ri lại khó dịch như vậy?

"Thế giới không lối thoát"

Chào mọi người!

Phim "Thế giới không lối khoát" có tựa đề gốc tiếng Nhật là 今際の国のアリス (いまわのくにのアリス, Imawa no kuni no Arisu), 今際 [imawa] có nghĩa là gì?

Tra từ điển chữ 今際 thì được như sau:

デジタル大辞泉の解説

いま‐わ〔‐は〕【今▽際】

《「今は限り」の意から》もうこれ限りという時。死にぎわ。臨終。最期。「今際の言葉」

Tức là 今際 [imawa] có nguồn gốc từ 今は限り [ima wa kagiri] (tới lúc này là hết), có nghĩa là "lúc lâm chung, giây phút cuối cùng trong cuộc đời".

Tên truyện manga 今際の国のアリス cũng là phỏng theo 不思議の国のアリス [fushigi no kuni no Arisu] = "Alice ở xứ sở thần tiên". Trong trường hợp này thì không thể dùng "lúc lâm chung" hay "giây phút sắp lìa đời" được vì nó chỉ dùng cho người.

Do đó, sắc thái "giây phút cuối cùng" sẽ đúng hơn. Tôi sẽ dịch là:

今際の国のアリス = Arisu ở xứ sở sắp lụi tàn.

今際の国のアリス = Arisu ở xứ sở sắp diệt vong.

Nhân tiện, アリス được viết ở dạng katakana để phỏng theo tên Alice của Alice ở xứ sở thần tiên, tên nhân vật tiếng Nhật là 有栖良平 [Arisu Ryouhei, Hữu Thê Lương Bình] trong đó Arisu [Hữu Thê] là họ của nhân vật.

"Thế giới không lối thoát" là tựa đề tiếng Việt của phim phỏng theo manga, bạn có thể xem miễn phí trên Netflix nếu có tài khoản hoặc là trên rạp chiếu phim miễn phí Internet. Nếu nói sang tiếng Nhật thì sẽ thế nào?

"Thế giới không lối thoát" = 出口のない世界 [Deguchi no nai sekai]

Đây là bộ truyện tranh/bộ phim kể về nhân vật chính bị rơi vào thế giới trong game (sau một vụ nổ thiên thạch) và bị rơi vào ảo mộng trong một phút, trong đó bản thân và bạn bè hay các nhân vật trong đó sẽ phải:

ゲームをやるか死ぬか [geemu wo yaru ka, shinu ka] = Chơi game hay là chết

Đó chắc chắn là một ảo mộng tuyệt vời, chẳng khác gì một giấc "mộng hoàng lương" (黃粱の夢), bạn phải chơi game và phá đảo thì mới sống sót, còn nếu không chơi hoặc bị "game over" thì sẽ chết.

黃粱(こうりょう)の夢(ゆめ) = giấc mộng hoàng lương

À, khi bạn chơi hết game và thu thập đủ hết các là bài thì bạn sẽ có thể trở về thế giới thực.

Đây là một số câu nói trong game, cũng là bài tập ngày hôm nay: Dịch các câu sau ra tiếng Việt.

(1) お前の目的は見切った

(2) 誰の闇にも出口はあるよ

(3) 法の支配とは政治的権力を行使できる強者が弱者から都合よく搾取するシステムを維持するために形成するものだ

(Có thể tham khảo Google Dịch vì dịch chuẩn).

Takahashi

"Cái đồ vô duyên!" nói tiếng Nhật thế nào?

Trong bài này tôi sẽ nói về cách nói "Cái đồ ~" trong tiếng Nhật, ví dụ "Cái đồ vô duyên" hay "Cái đồ nói chuyện vô duyên". Về cách dịch "vô duyên" thì xin xem bài trước về dịch câu "Tôi quá vô duyên nên không ai yêu tôi" sang tiếng Nhật.

Cái đồ vô duyên = 愛想の無い奴だなあ。 [Aisou no nai yatsu danaa]

Cái đồ nói chuyện vô duyên = 愛想の無い話し方をする奴だなあ。 [Aisou no nai hanashikata wo suru yatsu danaa]

Sắc thái của mẫu câu "cái đồ" nghĩa là sự coi thường, trong tiếng Việt thì khi chứ người khác người ta hay dùng chữ "đồ", nó có thể là "đồ vật", chỉ ngang với đồ vật, mà cũng có thể là 徒 [ĐỒ] để chỉ lũ, bọn, nhóm, bè đảng, thường là những kẻ xấu.

Ví dụ: đồ ngu.

Trong tiếng Nhật khi nói "đồ ngu" thì là ばか者 [bakamono], trong đó "mono" quả thật là "đồ, vật, thứ" trong tiếng Nhật.

Tuy nhiên, もの [mono] cũng có thể viết là 者 [GIẢ] để chỉ "người, kẻ" với nghĩa trung lập.

Trong câu "Cái đồ vô duyên" thì hàm ý là khinh thường, chê bai. Do đó, trong tiếng Nhật người ta hay sử dụng từ 奴 [yatsu] nghĩa là "thằng cha, con mẹ, thằng đó, con đó" với ý khinh thường. Thêm vào đó, câu này cũng thường là câu nói đổng chứ không phải hướng tới đối tượng cụ thể để chửi kiểu như "Đồ ngu" nên sẽ thêm だなあ vào để tỏ ý cảm thán.

Ví dụ:

美人だなあ。 [Bijin danaa] = Xinh thật. (Sắc thái: Cảm thán kiểu nói đổng/tự sự)

Bài tập: Dịch "Đúng là cái đồ xấu xa!" sang tiếng Nhật sử dụng mẫu câu trên.

Takahashi

Vì sao 災害 [saigai, TAI HẠI] hay bị dịch sai?

Chào mọi người!

Có một từ rất nhiều người dịch sai trong tiếng Nhật là từ 災害 [saigai, TAI HẠI]. Vì sao 災害 [saigai, TAI HẠI] hay bị dịch sai đến vậy? Đâu là cách dịch từ tiếng Nhật 災害 [saigai, TAI HẠI] đúng sang tiếng Việt?

Cách dịch đúng 災害 [saigai, TAI HẠI]: thảm họa, tai họa (tiếng Anh: disaster)

Lỗi dịch sai 災害 [saigai, TAI HẠI] hay gặp phải:

• thiên tai ("thiên tai" trong tiếng Nhật phải là 天災 [tensai, THIÊN TAI])
• tai nạn ("tai nạn" trong tiếng Nhật phải là 事故 [jiko, SỰ CỐ])

Nguyên nhân dịch 災害 [saigai, TAI HẠI] sai