Phân biệt sắc thái "wakaku shite", "wakakute" và "wakai nagara"

Làm sao để dịch tốt và dịch hay? Hãy dịch đúng sắc thái. Nghề dịch là nghề kiếm tiền tốt, so với đa số công việc thì tốt hơn nhiều. Hơn nữa, bạn còn chẳng phải gặp ai. Mức độ kiếm tiền thì tùy khả năng của bạn nhưng nếu bạn càng giỏi, bạn càng nhàn và càng kiếm nhiều tiền.

Một trong những tiêu chuẩn dịch tốt là dịch đúng sắc thái. Ví dụ câu này:

彼は若くして名を成した。

Ở đây 名を成す (na wo nasu) là cách nói văn vẻ, dịch ra là "tạo dựng (được) tên tuổi".

Vấn đề là tại sao lại 若くして wakakushite mà không phải là 若くて wakakute như chúng ta vẫn học trong chương trình sơ cấp?

Câu này thực ra là sắc thái ám chỉ anh ấy "tuổi trẻ tài cao".

Chúng ta cùng thử dịch nhé:

彼は若くて名を成した。
Anh ấy trẻ và đã tạo dựng được tên tuổi.

Câu này thì quá đỗi bình thường, chỉ là câu kể liệt kê hai sự kiện là "anh ấy trẻ" và "anh ấy đã tạo dựng được tên tuổi".

Như vậy không NHẤN MẠNH vào sự giỏi giang của anh ấy. 若くして là để nhấn mạnh.

Vậy nếu chúng ta thử NHẤN MẠNH bằng kiến thức JLPT mà chúng ta đã học xem:

彼は若いのに名を成した。
Anh ấy mặc dù còn trẻ nhưng đã tạo dựng được tên tuổi.

Vẫn chưa hay lắm. "noni" thực ra là cách nói chuyện phiếm, không phải hàn lâm, cùng câu trên mà bạn muốn nói hàn lâm thì:

彼は若いものの名を成した。
Anh ấy mặc dù còn trẻ nhưng đã tạo dựng được tên tuổi.

Còn tại sao MONONO lại hàn lâm hơn NONI thì lúc trước ở lớp Cú Mèo tôi cũng hay "chém gió" với các bạn.

Sở dĩ "monono" hàn lâm vì nó không gây hiểu lầm, còn "noni" thực ra có nhiều nghĩa và cách dùng khác (tức là có tính "đa dụng"), ví dụ "noni" trong câu này không có nghĩa là "mặc dù":

日本語を勉強するのに6か月がかかった。
Tôi đã mất 6 tháng [cho việc/để] học tiếng Nhật.

Trong câu này thì "noni" là mất bao nhiều thời gian, tiền bạc, công sức vv để làm gì đó nhỉ?

Chúng ta lại đổi một chút sang NAGARA:

彼は若いながら名を成した。
Anh ấy đã tạo dựng được tên tuổi trong lúc vẫn còn trẻ.

Đành là chúng ta rất muốn bóng gió ám chỉ là anh ấy "tuổi trẻ tài cao" nhưng mà cách nói trên vẫn không ám chỉ được mấy, dường như là chúng ta bị BẤT LỰC về ngôn ngữ rồi. Vì thế, cách nói chuyện của chúng ta không đi vào lòng người. Chúng ta viết văn không hay nên sống đời dở tệ.

May thay, đây chính là cách để nhấn mạnh với 若くして:

彼は若くして名を成した。
Anh ấy CÒN TRẺ MÀ ĐÃ tạo dựng được tên tuổi.

Vì sao? Bởi lẽ Wakakushite là HÀNH ĐỘNG (shite = suru) đi trước, là để nhấn mạnh, và trong tiếng Việt, chúng ta cũng nhấn mạnh bằng cách nói việc anh ấy còn trẻ đi trước, thành ra cách dịch như trên.

Việc sử dụng [Trạng từ} + shite cũng là tuyệt chiêu trong tiếng Nhật.

Chú ý là trong câu trên thì anh ấy vẫn còn trẻ, chứ không phải là anh ấy thành công lúc trẻ còn giờ đã già nhé.

Ví dụ trong sách N3 thường có câu thế này:

彼は日本人にして英語が上手だ。
Anh ấy là người Nhật là lại giỏi tiếng Anh.

Tức là ở đây SỰ THẬT (FACT) anh ấy là người Nhật, và anh ấy giỏi tiếng Anh, nhưng là giỏi so với người Nhật trung bình, chứ không phải là thật sự giỏi (thật sự giỏi không thì không biết).

Chứ nếu chỉ nói là 彼は日本人に比べると英語が上手だ。 thì lại thành "nếu so sánh với người Nhật", thế lại thường ám chỉ anh ấy không phải người Nhật.

Nên đây gọi là TIẾNG NHẬT HÀN LÂM và bạn chỉ giỏi nếu hiểu đúng sắc thái và dịch chuẩn.
Takahashi