Thứ Năm, 1 tháng 12, 2016

Đánh giá phương pháp phản xạ trong học ngoại ngữ (reflex method)

Hôm trước Saromalang có giới thiệu ưu điểm và lỗ hổng của phương pháp Shadowing (phương pháp học vẹt) mà chủ yếu là nói về lỗ hổng. Trong bài này, tôi sẽ giới thiệu về phương pháp phản xạ, đôi khi còn gọi là phương pháp phản xạ trực tiếp (tiếng Anh Direct Reflex (DR) method hay Direct Reflex technology). Tại Saromalang, tôi gọi phương pháp phản xạ trực tiếp là "phương pháp đốp chát" hay "phương pháp ăn miếng trả miếng" (tit for tat method) (^o^)

Ví dụ "How are you?" thì bật ra "I'm fine thank you and you?" dù bạn đang ốm liệt giường!

Hình minh họa cho "phương pháp phản xạ".

Đánh giá chung về phương pháp phản xạ trực tiếp

Ở VN người ta thường hay sùng bái con người, sùng bái phương pháp mà không nhìn được toàn cảnh và chân lý khách quan. Họ thích có ai đó lượm được bí kíp nào đó truyền dạy cho họ để nhanh chóng no ấm, tài giỏi. Vì thế quảng cáo sữa cũng hứa hẹn "con cao lớn hơn, thông minh hơn". Không vì thế mà uống sữa sẽ thông minh hơn. Và không vì tìm được "con đường dẫn tới no ấm" mà người ta chỉ cần sùng bái là sẽ no ấm, vì nền tảng của cuộc sống no ấm vẫn là lao động và tư duy sáng tạo.

Phương pháp phản xạ cũng vậy. Không vì học phản xạ mà người ta giỏi hơn. Muốn giỏi hơn? Hãy đọc sách và nghiền ngẫm. Nhưng không hẳn là không có lợi thế.

Về cơ bản, phương pháp phản xạ là một phương pháp tốt, đặc biệt giúp bạn tăng khả năng giao tiếp.

Tuy nhiên, đây chắc chắn không phải là phương pháp giúp bạn giỏi ngoại ngữ, nhất là khi bạn chỉ học theo phương pháp này. Phương pháp này chỉ giúp bạn tốn rất nhiều tiền học mặc dù thực sự bạn có khả năng tăng giao tiếp.

Vậy phương pháp phản xạ trong học ngoại ngữ là như thế nào?

Đây chỉ là mô phỏng cách học của em bé, học thông qua giao tiếp tương tác với người mẹ (chủ yếu) và những người xung quanh (thứ yếu). Trong phương pháp này, người ta chú trọng giao tiếp nhưng cũng có bài tập, luyện tập phát triển cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Theo như tên gọi "phản xạ" thì bạn học thông qua tình huống và phản xạ. Thầy nói một câu và bạn phản xạ bằng cách đưa ra câu trả lời. Ví dụ:

How are you? I'm fine, and you? Me, too.

Đây là một loạt phản xạ. Cứ ai hỏi bạn tên thì bạn bật ra "I'm Saromalang, I'm from Vietnam, I'm studying Japanese. Where are you from? Nice to meet you."

Như vậy, phương pháp phản xạ thì trọng tâm chủ yếu là luyện hội thoại (conversation tức là 会話 kaiwa) thông qua tương tác. Nhưng vì thời gian trên lớp hạn chế, sự luyện tập này có thể phản ánh vào trong bài tập thông qua hình thức điền câu trả lời của bạn trong câu hỏi của sách.

Ví dụ bài tập: Sau một bài đọc về giao thông đô thị, sách sẽ đưa ra câu hỏi "Bạn nghĩ nên có biện pháp nào để giảm ùn tắc giao thông tại thành phố của bạn?" tất nhiên là bằng tiếng Anh. Bạn sẽ viết, sau đó tương tác với giáo viên trên lớp. Thông qua cách này bạn rèn luyện 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Nghe thì tất nhiên là nghe băng hay mp3 rồi, tức là sách sẽ có cả bài nghe nữa, sau đó bạn trả lời câu hỏi.

Lỗ hổng của phương pháp phản xạ trực tiếp

Nhìn ra lỗ hổng của các phương pháp thì không phải là chuyện dễ dàng, vì người ta quảng cáo thì rất hay hứa hẹn nhiều của "Uống sữa X sẽ giúp con bạn cao lớn, thông minh hơn" vậy. Nếu muốn con cao lớn, thông minh hơn thì cha mẹ phải giàu, thông minh và mức sống phải cao đã.

Phương pháp phản xạ trực tiếp cũng vậy: Đa phần hứa thì hay nhưng thực hành thì không tới đâu. Bản thân người dạy cũng theo giáo trình, nên cả người dạy lẫn người học đều buồn ngủ (nhất là phần nghe băng). Tôi không nói là không hiệu quả, vì có học thì sẽ có kết quả, nhưng phương pháp này sẽ rất chậm.

Lý do học phương pháp phản xạ tiến rất chậm? Vì bạn học theo kiểu trẻ thơ. Phải luôn có người dạy tương tác với bạn, nên tốn rất nhiều thời gian trên lớp. Học kiểu này tốn nhiều năm là chuyện thường. Nó còn tốn thời gian nhiều hơn cả phương pháp shadowing. Vì shadowing chỉ là nghe và lặp lại (học vẹt), còn phương pháp này còn phải nghĩ để tương tác. Thời gian có thể tốn gấp 3 - 5 lần.

Vì tốn thời gian, nên bạn thường tốn rất nhiều tiền. Trong khi bạn hoàn toàn có thể học thuộc hội thoại ở nhà và "tự tương tác".

Phương pháp "tự tương tác" - đề xuất của Saromalang

Bạn học thuộc một đoạn hội thoại ví dụ:
- Bạn thấy tiếng Nhật khó không?
- Tiếng Nhật khó nhưng rất thú vị.
- Tiếng Nhật khó phần nào?
- Ngữ pháp tiếng Nhật khó vì ngược với tiếng Việt,
.....

Bạn học luôn cả một đoạn thay vì học từng câu.

Thế nào là cách học ngoại ngữ của người lớn?

Tôi không bao giờ học kiểu trẻ em vì không có thời gian. Trẻ em Nhật học kanji rất chậm (nhưng chắc), mất nhiều năm mới học hết 2 ngàn chữ kanji. Tôi chỉ làm việc này trong vài tuần, vì tôi không có nhiều thời gian đến thế, và cũng chẳng muốn học lâu đến thế.

Nếu bạn đi du học mà học kanji chậm, bạn không bao giờ đủ thời gian học đại học. Vì tuy thời gian học ở trường Nhật ngữ là 2 năm nhưng sau 1 năm bạn phải đi thi, mà đi thi thì quan trọng là phải đọc đề (đọc kanji) thật nhanh.

Tức là hiệu quả của việc học phải đủ cao thì mới thành công. Nếu học 10 năm chỉ để giỏi giao tiếp thì bạn không đủ sức để nâng cao năng lực khác. Do đó, bạn buộc phải tự học thêm ở nhà.

Kết luận: Phương pháp phản xạ chỉ giúp bạn tăng giao tiếp chứ sẽ không giúp bạn giỏi tiếng Nhật. Nhưng theo tôi, cách tăng giao tiếp dễ nhất là du học Nhật Bản. Chỉ cần tăng giao tiếp tự nhiên thì giao tiếp tiếng Nhật sẽ giỏi mà không cần quá nỗ lực. Bạn nên nỗ lực tự học kiến thức thay vì cố gắng học giao tiếp.
Takahashi

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét